Μία σημαντική έρευνα από κορυφαίους επιστήμονες ανοίγει το δρόμο για εμφυτεύματα εγκεφάλου, που μπορούν να«μεταφράσουν» σε λέξεις τις σκέψεις ατόμων οι οποίοι δεν μπορούν να μιλήσουν…Το αξιοσημείωτο αυτό επίτευγμα έχει δώσει στους ερευνητές μία νέα εικόνα σχετικά με το πώς ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τη γλώσσα, προσφέροντας μία πραγματικά «δελεαστική¨προοπτική για τη δημιουργία συσκευών, που θα μπορούν να επιτρέψουν σε κάποιον, ο οποίος έχει χάσει τη...
... φωνή του, να εκφράσει φωνητικά τις σκέψεις του.Αν και σε «νηπιακό στάδιο», η προσπάθεια αυτή ανοίγει το δρόμο για τη δημιουργία ειδικών εμφυτευμάτων εγκεφάλου, που θα έχουν τη δυνατότητα να «παρακολουθούν» τις σκέψεις ενός ατόμου και να «προφέρουν» για λογαριασμό του λέξεις ή προτάσεις, όπως μπορούν να τις φανταστούν.
Τέτοιες συσκευές μπορούν, πραγματικά, να «μεταμορφώσουν» τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων, οι οποίοι χάνουν την ικανότητα ομιλίας ως αποτέλεσμα ενός εγκεφαλικού επεισοδίου ή άλλων σχετικών παθήσεων.
Πειράματα που πραγματοποιήθηκαν σε 15 ασθενείς στις ΗΠΑ απέδειξαν ότι ένας υπολογιστής θα μπορούσε νααποκρυπτογραφήσει τη δραστηριότητα του εγκεφάλου τους και να αναπαράγει τις λέξεις που άκουσαν, αν και, μερικές φορές, αυτές οι λέξεις ήταν δύσκολο να αναγνωριστούν.
«Αυτό που είναι πραγματικά συναρπαστικό για την επιστήμη είναι το πώς ο εγκέφαλος αποκωδικοποιεί αυτά που ακούμε»δήλωσε ο Robert Knight, ένα από τα κορυφαία στελέχη της ομάδας και διευθυντής του Helens Wills Neuroscience Institute του Πανεπιστημίου Berkeley στην Καλιφόρνια.
«Δυνητικά, η τεχνική αυτή θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη μίας συσκευής που θα μπορούσε να εμφυτευτεί και η οποία θα βοηθήσει άτομα να «μιλήσουν» – κάτι που για κάποιους ασθενείς θα ήταν θαυμάσιο. Το επόμενο βήμα είναι να ελέγξουμε, αν θα έχουμε τη δυνατότητα να αποκωδικοποιήσουμε μία λέξη όταν ένα άτομο τη σκέφτεται. Αυτό μπορεί να ακούγεται τρομακτικό, αλλά, πραγματικά, θα μπορούσε να βοηθήσει τους ασθενείς. Ίσως, σε 10 χρόνια, πάντως, θα είναι τόσο συνηθισμένο όσο το να τοποθετηθεί ένας νέος γοφός στη γιαγιά μου» αναφέρει ο Knight. «Η μελέτη του δημοσιεύεται τώρα στο περιοδικό PLoS Biology»
Πρέπει να σημειωθεί ότι οι επιστήμονες πραγματοποίησαν τα tests αυτά σε ασθενείς, οι οποίοι βρισκόταν ήδη στο νοσοκομείο για εγχείρηση με σκοπό τη θεραπεία μίας μορφής επιληψίας. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, αφαιρείται το πάνω μέρος του κρανίου των ασθενών και τοποθετείται ένα «πλέγμα» ηλεκτροδίων σε όλη την επιφάνεια του εγκεφάλου τους. Οι γιατροί χρησιμοποιούν τα ηλεκτρόδια για να προσδιορίσουν το ακριβές σημείο που «ενεργοποιεί» τους σπασμούς του ασθενή, πριν αφαιρέσουν τα καλώδια. Μερικές φορές, μάλιστα, οι ασθενείς χρειάζεται να περιμένουν για μέρες και να έχουν αρκετές επιληπτικές κρίσεις, μέχρι να εντοπιστεί η πηγή του προβλήματος.
Ο ερευνητής, Brian Pasley, επέλεξε 15 ασθενείς για το πρωτότυπο αυτό «πείραμά» του. «Έπαιξε» στον καθένα μία σειρά από «λέξεις» για 5 έως 10 λεπτά, ηχογραφώντας, παράλληλα, την εγκεφαλική τους δραστηριότητα με τη βοήθεια των ηλεκτροδίων. Έπειτα, δημιούργησε προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών, που θα μπορούσαν να αναγνωρίσουν ήχους κωδικοποιημένους σύμφωνα με τα «κύματα» του εγκεφάλου.
Ο Pasley συνέκρινε την τεχνική του με έναν πιανίστα, ο οποίος μπορεί να «ακούσει» ένα κομμάτι στο μυαλό του, γνωρίζοντας απλά ποια πλήκτρα έχουν πατηθεί και χωρίς να το ακούσει στην πραγματικότητα.
Έπειτα, «έπαιξε» μία συλλογή από νέες λέξεις στους ασθενείς του, ώστε να διαπιστώσει αν οι αλγόριθμοι θα μπορούσαν να «συλλάβουν» και να επαναλάβουν αναγνωρίσιμες λέξεις.
Οι επιστήμονες έλαβαν, μάλιστα, τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα, όταν ηχογράφησαν δραστηριότητα στην άνω κροταφική έλικα, μία περιοχή του εγκεφάλου που βρίσκεται πάνω από το ένα αυτί μας.
«Δεν πίστευα ότι θα μπορούσε να δουλέψει κάτι τέτοιο, σε αντίθεση, ευτυχώς, με τον Brian» αναφέρει ο Knight. «Το μοντέλο του μπορεί να αναπαράγει τον ήχο που ακούει ένας ασθενής και κατόπιν να αναγνωρίσει τη λέξη – αν και όχι σε τέλειο επίπεδο».
Η προοπτική της «ανάγνωσης της σκέψης» έχει οδηγήσει, πάντως, και σε ηθικές ανησυχίες, σχετικές με το γεγονός ότι η τεχνολογία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί μυστικά για την ανάκριση εγκληματιών ή τρομοκρατών. Ο Knight διευκρινίζει ότι μία τέτοια άποψη κινείται στη… σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας. «Για να πετύχει η μέθοδός μας, καταρχήν απαιτείται να ανοίξει κάποιος το κρανίο ενός ατόμου και, έπειτα, θα πρέπει το άτομο αυτό να συνεργαστεί μαζί μας».
Το να δημιουργήσει κάποιος μία συσκευή που θα βοηθήσει τους ανθρώπους να μιλάνε δεν είναι πάντως καθόλου εύκολο. Σήματα του εγκεφάλου που κωδικοποιούν λέξεις τις οποίες έχει κάποιος «σκεφτεί» θα ήταν πιο δύσκολο να αποκρυπτογραφηθούν και η συσκευή που θα το μπορέσει να το κάνει θα πρέπει να είναι μικρή και να λειτουργεί ασύρματα. Ακόμη ένας πιθανός«πονοκέφαλος», πάντως, είναι η διάκριση ανάμεσα στις λέξεις που ένα άτομο θέλει να πει και τις σκέψεις που, πιθανότατα, θέλει να κρατήσει κρυφές.
Ο Jan Schnupp, Καθηγητής Νευροεπιστήμης στο Oxford University, αποκάλεσε την προσπάθεια αυτή των επιστημόνων πραγματικά «αξιοσημείωτη».
«Οι νευροεπιστήμονες από καιρό πίστευαν ότι ο εγκέφαλος λειτουργεί μεταφράζοντας στοιχεία από τον εξωτερικό κόσμο, όπως οι λέξεις, σε μοτίβα ηλεκτρικής δραστηριότητας. Ωστόσο, το να αποδείξει κάποιος ότι αυτό είναι αλήθεια, δείχνοντας ότι είναι δυνατόν να «μεταφράσει» αυτά τα μοτίβα δραστηριότητάς στον αρχικό ήχο -ή τουλάχιστον σε κάτι που του μοιάζει πολύ κατά προσέγγιση» είναι ένα μεγάλο βήμα μπροστά, που ανοίγει το δρόμο για μία ταχεία ανάπτυξη στον τομέα των βιοϊατρικών εφαρμογών» αναφέρει ο ίδιος.
«Κάποιοι μπορεί να ανησυχούν, ωστόσο, ότι αυτό το είδος της τεχνολογίας θα μπορούσε να οδηγήσει σε συσκευές που διαβάζουν τη σκέψη, οι οποίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν μία μέρα για την «παραβίαση» της ιδιωτικότητας των σκέψεών μας. Οι ανησυχίες αυτές είναι αδικαιολόγητες. Αξίζει να θυμηθούμε ότι οι εν λόγω επιστήμονες έκαναν την τεχνική τους να δουλέψει μόνο και μόνο επειδή ασθενείς με επιληψία συνεργάστηκαν στενά και με τη θέλησή τους και επέτρεψαν σε μια σειρά από ηλεκτρόδια να τοποθετηθούν κατευθείαν στην επιφάνεια του εγκεφάλου τους.»
«Μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι τα κρανία μας θα παραμείνουν ένα αδιαπέραστο εμπόδιο για κάθε επίδοξο τεχνολογικό hacker που θέλει να παραβιάσει το μυαλό μας» πρόσθεσε ο ίδιος, καταρρίπτοντας έτσι, με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο, κάθε ενδεχόμενη ανησυχία…
